ارزیابی تعادل تغذیه‌ای درختان بادام (رقم مامایی) به روش دریس در استان چهارمحال و بختیاری

سابقه و هدف: بادام یکی از محصولات باغی استان چهارمحال و بختیاری است که بیش‌ترین تولید آن در شهرستان سامان می‌باشد. تغذیه صحیح بادام و وجود تعادل بین عناصر غذایی، عامل مهمی در افزایش عملکرد و بهبود کیفی محصول بادام می‌باشد. با توجه به سبک بودن بافت خاک در باغات بادام منطقه و همچنین افزایش بارندگی، آبشویی و خارج شدن عناصر غذایی از اطراف ریشه یکی از مشکلات باغات این منطقه می‌باشد. خارج شدن عناصر غذایی از منطقه ریشه باعث ایجاد کمبود در گیاه و کاهش رشد و عملکرد گیاه می‌شود. مدیریت صحیح مصرف کودها یکی از عواملی است که می‌تواند در افزایش کمیت و بهبود کیفیت میوه بادام نقش موثری داشته باشد. مواد و روش‌ها: برای تعیین وضعیت تعادل عناصر غذایی در درختان بادام با روش دریس ، آزمایشی به مدت 2 سال در تعداد 36 باغ از باغات حاشیه زاینده‌رود که دارای شرایط نمونه‌برداری بودند در مسیری به طول 60 کیلومتر اجرا گردید و بانک اطلاعاتی داده‌های مربوط به تجزیه خاک و‌ گیاه تهیه شد. در هر واحد نمونه‌برداری سن، پایه و رقم درختان یکسان بوده و برگ‌ها از سرشاخه‌های غیر بارده همان سال همراه دمبرگ تهیه شد. نمونه‌های برگ پس از شستشو و خشک شدن، با آسیاب خرد شده و برای تجزیه‌های آزمایشگاهی آماده شد. کل نمونه‌های مورد مطالعه بر اساس وضعیت ظاهری رشد گیاه و عملکرد محصول، به 2 گروه دارای عملکرد زیاد و کم تقسیم شد. انتخاب باغات با عملکرد زیاد بر اساس عملکرد‌های حداکثر به دست آمده از باغات نمونه‌برداری شده در پایان فصل رشد و در نظر گرفتن 30 درصد باغات نمونه‌برداری شده به عنوان باغات پرمحصول بود. شاخص دریس برای عناصر مختلف و برای باغ‌های با عملکرد کم محاسبه گردید. یافته‌ها: بر اساس نتایج به دست آمده متوسط ترتیب نیاز غذایی در بادام بر اساس شاخص دریس به صورتZn>Cu>Mn>S>Cl>Ca>B>N>P>Fe>Mg>K>Mo به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که عنصر روی دارای بیش‌ترین کمبود در درختان بادام مورد مطالعه می‌باشد. پس از آن به ترتیب عناصر مس، منگنز، گوگرد، کلر، کلسیم، بور، نیتروژن، فسفر، آهن، منیزیم و پتاسیم قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر زیادترین بیش‌بود به ترتیب برای عناصر مولیبدن، پتاسیم، منیزیم، آهن، فسفر، نیتروژن، بور، کلسیم، کلر، منگنز، مس و روی به دست آمد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از روش دریس و شاخص تعادل، باغ‌های بادام مورد مطالعه در این تحقیق از نظر وضعیت غذایی متعادل نبودند. در بین عناصرغذایی، عناصر ریزمغذی به دلیل کمتر مصرف کردن کودهای حاوی آن عناصر و عواملی مانند شیب تند اراضی، سبک بودن بافت خاک‌ها و آهکی بودن آن‌ها، دارای کمبود می‌باشند و لازم است به منظور تأمین نمودن نیاز غذایی درختان بادام در این منطقه تمهیدات لازم اندیشیده و بِکار گرفته شود. این اعمال شامل: کاربرد کودهای حیوانی، استفاده از انواع کودهای حاوی ریزمغزی، استفاده از مواد اسیدی همراه با آب آبیاری و ترجیحاً آبیاری به روش قطره‌ای به منظور اصلاح خاصیت آهکی خاک‌ها و به دنبال آن بالا رفتن قابلیت جذب عناصر ریزمغذی می‌باشند. در نهایت می‌توان گفت روش دریس به عنوان روشی کارآمد در تعیین نیاز غذایی باغ‌های بادام در این مناطق بوده و قابلیت کاربرد دارد.